W wywiadzie udzielonym szwedzkiemu dziennikowi Dagens Nyheter prezydent Finlandii, Sauli Niinistö, stwierdza, że Finlandia otwarta jest na ewentualne członkostwo w Pakcie Północno-Atlantyckim. Ma to według niego związek z drastyczną zmiana sytuacji na Ukrainie i potrzebą zapewnienia Finlandii bezpieczeństwa. Prezydent Finlandii jest również najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych tego kraju, w randze głównodowodzącego.
Bez wątpienia deklaracja prezydenta kraju mającego wspólną granicę lądową z Rosja i od ponad 70 lat neutralnego mają bardzo wysoki ciężar. Nawet niezrealizowana zapowiedź zmienia w sposób istotny balans sił w najbliższym sąsiedztwie Polski.
Oto najważniejsze punkty artykułu i wywiadu. Zgodnie ze zwyczajem tutejszej prasy odpowiedzi podawane są raczej jako omówienia, niż jako wierne cytaty:
Jaka jest odpowiedzialność głównodowodzącego?
- Decyduję o podstawach obronności państwa, zmianach w gotowości obronnej i innych znaczących sprawach militarnych - po tym jak minister obrony, komandor sił zbrojnych i premier złożyli swoje propozycje. /.../
Prezydent stwierdza, że aneksja Krymu i wojna na Ukrainie ukazują związki polityki obronnej z polityką zagraniczną.
- Napięcie w Europie wzrosło i jest to widoczne również w rejonie Morza Bałtyckiego. Rosjanie pięć razy naruszyli nasza przestrzeń powietrzną, w tym trzy razy w sierpniu. Po naszych interwencjach dyplomatycznych naruszenia ustały.
Siły powietrzne Szwecji i Finlandii będą wiosną współuczestniczyły w ćwiczeniach z amerykańskimi F-16 z bazy w Ämari w Estonii. Ambasador Rosji w Sztokholmie w rozmowie z MSZ zaprotestował przeciwko cwiczeniom. Ale po stronie fińskiej nie zanotowano podobnych sygnałów.
- Nie otrzymałem tego rodzaju przekazu z Rosji lub jej przedstawicieli - mówi prezydent Niinistö.
Jako bliski sąsiad Rosji Finlandia zareagowała bardzo szybko na inwazje na Krym 28 lutego zeszłego roku. Jednocześnie ówczesny premier Szwecji, Fredrik Reinfeldt, spotkał się z krytyką, gdy wyraził zrozumienie dla postępowania Rosji. Już 2 marca Niinistö zwołał spotkanie kluczowych ministrów, którego rezultatem była ostra nota stwierdzająca, że rosyjska agresja była złamaniem umów międzynarodowych
- Mamy katastrofę na Ukrainie, ludność miejscowa cierpi. Ale mamy równiez kryzys w relacjach między Rosją a Unią Europejską i między Rosją a Zachódem, który sie pogłebia. Powinniśmy zrobic co w naszej mocy, by sytauacja się nie pogarszała, i zarówno ja jak i inni próbujemy temu zapobiec - mówi prezydent Niinistö, który rozmawiał z Putinem telefonicznie i spotkał sie z nim osobiście w sierpniu w Soczi.
Jakie sa cele Putina na Ukrainie?
- Uważam, że Rosja pragnie destabilizacji Ukrainy, aby powstała sytuacja w której Putin może twierdzić, że istnieje wiele trudnych i spornych kwestii. Nie wydaje mi się, że Rosji zależy na powiększeniu swojego terytorium - tylko na wpływie na stan ducha i umysłów. Cel ostateczny jest jasny: powstrzymanie Ukrainy przed staniem sie częścią Zachou I UE, nie mówiąc juz o NATO odpowiada Niinistö.
Fiński, duży, eksport do Rosji ucierpiał na skutek załamania sie rosyjskiej gospodarki. Niinistö mimo to widzi konieczność nowych sankcji UE skierowanych przeciwko Rosji, jeśli linia frontu separatystów zostanie przesunięta.
Nowym elementem w polityce bezpieczeństwa jest pogłębiona współpraca obronna ze Szwecją, która ogłosili 18 lutego ministrowie obrony obu krajów w artykule w Dagens Nyheter.
Obecna sytuacja doprowadziła również do intensywnej debaty o ewentualnym akcesie do NATO, obecnie ani Finlandia, ani Szwecja nie są członkami Paktu.
To zmiana do sytuacji z roku 2011, gdy nowosformowany rząd sześciu partii zdeklarował, że "rząd Finlandii nie planuje występować o członkostwo w NATO w trakcie obecnego mandatu"
19 kwietnia odbęda sie wybory parlamentarne w Finlandii. Istnieje według Ninisto możliwość zmiany fińskiej pozycji w stosunku do NATO:
- Zebrałem w grudniu przywódców wszystkich partii parlamentarnych. Dyskutowaliśmy sprawę i byliśmy zgodni, że w obecnej sytuacji pytanie o NATO nie jest aktualne. Ale moim zdaniem wszyscy obecni mieli świadomość, że nie będziemy sami zamykać drzwi (do ewentualnego członkostwa) - mówi prezydent i precyzuje:
- Nie twierdzę, że drzwi sa otwarte i wystarczy przez nie wejść. Ale istnieje otwarta możliwość, że złożymy prośbę o akcesję. Wydaje mi sie, że tegoroczna deklaracja nowego rządu będzie się różnić od tej z roku 2011.
Jednocześnie NInisto podkreśla, że szybka akcesja jest niemożliwa z różnych względów.
- Opinia publiczna jest temu przeciwna - 26% za i 43% przeciwko akcesji. Potrzebujemy również parlamentarnej większości 2/3. Wreszcie okoliczności są takie, że nasi partnerzy na Zachodzie mogą nas powstrzymywać przed tym krokiem - mówi Sauli Niinistö.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Sauli_Niinist%C3%B6
