Tak jak w tytule.
A w USA nie ma premiera. No nie ma. Ani ministrów.
To wszystko szczera prawda, a z prawdą się nie dyskutuje. Nie ma w Szwecji instytucji, która nazywałaby się, w tłumaczeniu, Trybunał Konstytucyjny:
Badaniem zgodności praw z konstytucją zajmują się na podstawie odpowiednich przepisów „Aktu o formie rządu”:
- istniejąca od 1908 r Rada Prawa (Lagrådet), w skład której wchodzą aktualni lub byli sędziowie Sądu Najwyższego i Najwyższego Sądu Administracyjnego w liczbie 6
- sądy powszechne i organa publiczne.
Na etapie prac wstępnych projekt nowego prawa lub zmian w obowiązującym prawie przesyłany jest przez rząd lub uprawnione komisje Riksdagu do Rady Prawa. Rada Prawa sprawdza czy projekt jest zgodny z konstytucją, czy nie koliduje z innymi przepisami prawnymi i czy nie zagraża porządkowi prawnemu i wydaje opinię publikowaną na swojej stronie internetowej. Rząd nie ma obowiązku przesłania projektów ustaw do Rady ale musi przedstawić tego powody przed Riksdagiem. Opinie Rady nie są wiążące, nie ma obowiązku uwzględnienia zaleceń Rady w tekście uchwalonej ustawy, a negatywna opinia Rady nie stanowi przeszkody dla wejścia ustawy w życie.
Sądy powszechne i organa publiczne są uprawnione do badania zgodności przepisów prawa z konstytucją (lagprövningsrätt) w konkretnych, rozpatrywanych przez nie sprawach. Jeśli uznają, że przepis prawa jest niezgodny z konstytucją nie może on być stosowany.
Aby dokonać zmiany konstytucji Riksdag musi ogłosić bezwzględną większością głosów dwie identyczne uchwały, przedzielone wyborami parlamentarnymi. Z tymi wyborami można przeprowadzić referendum konstytucyjne. Aby je przeprowadzić wystarczy jedynie zgłoszenie wniosku przez 1/10 ogółu posłów i przyjęcie go przez 1/3. Jeśli obywatele opowiedzą się przeciw zmianie, parlament nie może podjąć drugiej uchwały. Jeżeli obywatele będą za, procedura zmiany konstytucji jest kontynuowana przez nowo wybrany Riksdag.
Proszę zwrócić uwagę na istotną zaporę w zbyt pospiesznym procedowaniu zmian konstytucji. Każda taka proponowana zmiana musi się odleżeć przez wybory do następnej kadencji parlamentu. Dopiero kolejny riksdag może ją skutecznie uchwalić. Zapobiega to czerpaniu korzyści ze zmian konstytucyjnych, bo owoce zmian spożywać będzie być może następna władza. Proszę porównać to do niesutających zmian o charakterze konstytucyjnym wprowadzanych z wieczora na poranek przez obecną większość sejmową w Polsce.
Do tego przebiegli Szwedzi nie mają przepisów wykonawczych do swoich "praw podstawowych". Wykonuje się je bezpośrednio, co oczywiście zapobiega nadużyciom i bezczelnemu łamaniu zasad konstytucyjnych przez wprowadzanie zmian o charakterze konstytucyjnym tylnymi drzwiami, do ustaw niższego rzędu, jak to robi obena większość. Wydaje mi się, że należałoby tego spróbować i w Polsce, po tym, jak obecna większość odejdzie na śmietnik historii, by już nigdy nikt nie mógł sobie łajdaczyć i poniżać konstytucji.
Starałem się powyższe przedstawić dwóm uczestnikom S24. Spokojnie, rzeczowo, bez zaczepek personalnych. Za pierwszym razem, kilka miesięcy temu. Przedstawiłem suche fakty. Komentarz został usunięty przez blogera. Skłoniło mnie to do zredagowania powyższego fragmentu i kilku innych w haśle "Riksdag" w Wikipedii, tak żeby każdy mógł sobie fakty skontrolować.
Drugi raz kolejny bloger wymądrzał się w podobnu sposób jak w tytule, więc odesłałem go do hasła w wiki, nie chcąc tekstu przeklejać. Żadnych zaczepek personalnych nie było z mojej strony, ale musicie mi wierzyć na słowo, bo i ten bloger najpierw wykasował mój komentarz, a następnie dość napastliwy swój własny.
A teraz obu tym blogerom dedykuję drogowskaz, który niech prowadzi ich w życiu:
W bonusie kolegom ode mnie mała literka "j" między "u" a "m". Należy im się.
PS. W Szwecji nie ma też konstytucji. No nie ma. Są za to aż cztery ustawy zasadnicze:
- „Akt o formie rządu” (Regeringsformen);
- „Akt o porządku sukcesyjnym” (Successionsordningen);
- „Ustawa o wolności druku” (Tryckfrihetsförordningen);
- „Akt o wolności wypowiedzi” (Yttrandefrihetsgrundlagen).
Szwedzi nie uznali widać za konieczne zmiany swojej tradycji konstytucyjnej mającej za sobą prawie 225 lat nieprzerwanej kontynuacji.
